potlood



Een groot deel van deze pagina
en mijn persoonlijke teksten zijn gewist
uit familiaire overwegingen.

wachten

09 Okt 2003 14:38:
Er is geen nieuws.

Petra


In detail herinner ik mij de dag dat jij werd geboren.

Het was een zondag.
Baby Petra net geboren
Petra net geboren, met de zuster
[ naschrift: meer oude tekeningen over 12 maart 1967 ]

Vroeg in de ochtend trok Papa mij mijn donkerrode jasje aan. Ik nam een oranje ballon mee. En een sleutelhanger. Pinokkio aan een laddertje. Met Ebo van de Velde, drie huizen verder, wachtte ik. Ik was twee jaar en acht dagen. Ebo was twee jaar en twee dagen. Ik kreeg een zusje.

In de gang bij Ebo sprong ik op en neer, ik gooide de ballon omhoog en riep: ik krijg een zusje! Ik zie de ballon nog en de naden in het plafond, die ik zag terwijl ik omhoog keek.

Het duurde zo lang, het leek wel eindeloos. Eindeloos. Het wachten. Ik herinner me van die ochtend ook het gevoel dat Ebo's moeder me maar druk en lastig vond. Ik was twee jaar en acht dagen. Ik kreeg een zusje.

Nu vrees ik, is de dag is aangebroken dat mijn zusje, jij, dat kleine wezentje met zwarte lokken en lange vingertjes, dat geboren werd zonder te kunnen praten, – dat was wel raar hoor – dat jij..
dat jij mij bent ontnomen.
Dit ben jij, drie jaar geleden

zuurstof

08 Okt 2003 16:18:
blind en berooid
bevecht ik mijn zoutwatervallende
woede
jij
hebt geen wimper bewogen


praten

10 Okt 2003 04:24:
Naast jouw bed zat ik, jij lag daar met je gruwelijke littekens. Mijn liefste. Mijn meisje, mijn zusje dat zo lief was dat ik het als kleutertje al niet begreep, of wel, jij was liefde in eigen persoon: jij was zo lief, zo intens lief en teder, zomaar vanzelf, niemand deed het je voor. Je sloeg je kleine armpjes om me heen en hield me vast. Je kleine beentjes. Je kroelde met mijn haar. Met je duim in je mond speelde je pink met mijn gezicht. Waar had ik dat aan verdiend, jij kleine baby, jij hield zomaar van mij, gratis, zomaar. Ik was zo verbaasd. Jij wonder. Zoiets had ik nog nooit gezien, nog nooit ervaren. Jij was liefde en tederheid in eigen persoon. Jij was de kleur rood in eigen persoon. [..]

Nu ruik ik in mijn handen nog steeds die geur, die geur die om jou heen hangt. Ik heb mij gewassen, andere kleren aangetrokken, want die geur die ziekenhuisgeur dat ben jij niet. Ik was mijn handen ik was mijn handen ik was mijn handen in schuld. Vergeef me. Zo intens zo intens als ik van jou gehouden heb heb ik nooit van iemand gehouden. En jij van mij: dat voetstuk, dat voetstuk was zo hoog, ik smeekte je, in doodsangst en hoogtevrees. Mijn liefste.

Naast jouw bed zat ik, jij lag daar met je gruwelijke littekens. Jij beweegt niet meer geen wimper. Een neusvleugel, als je met al je kracht inademt. Soms schokt je maag. Oh jij mijn liefste, mijn liefde in eigen persoon.

Jouw hand, jouw lieve hand omklemde mijn vingers. Vandaag. Tussen jouw ring- en middelvinger omklemde je mijn vingers. En later, tussen je duim en wijsvinger. Natuurlijk gelooft niemand me. Ik geloof mijzelf niet meer. Men heeft woorden als reflex en spasme. Oh jij mijn liefste. Mijn liefde in eigen persoon. Gereduceerd tot reflexen en spasmes.

Ik vroeg, ik stelde je vragen, en vertelde verhalen, over vroeger, al je poppen, je knuffels en beren, elk bij hun naam, hun kleur hun eigenaardigheden. Ik praatte ik praatte ik praatte maar door, fluisterde in je oren en streek je haren uit je gezicht. Honderden keren. Honderden. Mijn liefste. Je haren geplakt aan je hoofd. Je lieve, je mooie oren.

Je litteken van de waterpokken, tussen je wenkbrauwen, iets dichter bij je rechter wenkbrauw. Ik vroeg je of je het nog wist hoe oneerlijk ze verdeeld waren. Ik had er maar drie, terwijl het mij zo leuk had geleken. Jij had de andere tweehonderd. En je had zo'n jeuk en pijn, zo'n vreselijke jeuk. Op je buik en overal, op je rug waar je niet kon krabben. Tussen je wenkbrauwen is die ene nog steeds zichtbaar.

Het blauwe streepje op je lip. Ik vroeg je of je het nog wist. Hoe je aan het fondue vorkje gelikt had. Je was zo klein. Je dacht dat je het zo in je mond kon steken. Ik vroeg, ik stelde je vragen. Je reageerde niet.

Maar toen vroeg ik of je pijn had. Petra, lieverd. Mijn liefste. Heb je pijn. En je knikte. Je knikte ja zoals wij ja knikken. Mijn hele lichaam schrok. Overal stonden al mijn haren overeind. Je knikte Ja. Ja, ik heb pijn. Ik vroeg en vroeg elk lichaamsdeel noemde ik op. Je reageerde niet. En ik vroeg niet naar lichaamsdelen meer, maar naar mensen.

Namen, namen noemde ik op. Tot ik Eddy zei. Heb je zoveel verdriet voor Eddy zei ik. En je knikte. Je knikte zoals wij, wij zonder hersenletsel, ja knikken. Rillingen liepen over mijn hele lichaam. Jij knikte Ja. Eddy. Ja, Eddy. Jouw man. Jouw lieve man.

Natuurlijk gelooft niemand me. Ik geloof mijzelf niet meer. Men zoekt woorden als reflex en spasme. Oh jij mijn liefste. Mijn liefde in eigen persoon, jij, jouw hoofd, jouw kin, jij knikte ja. Met heel jouw hoofd en kin. Tweemaal. Pijn. En ik doorvroeg, doorvroeg en elk lichaamsdeel en iedereen opnoemde: Eddy. Maar wij mogen niet zien, niet geloven wat wij zien. Jij bent. Gereduceerd tot reflexen en spasmes.


2 uur 20

11 Okt 2003 06:54:

Jij stierf

toen Eddy een moment

alleen met jou vroeg

en zei

het is goed

je kunt gaan


2 uur 22

12 Okt 2003 02:23:
precies 24 uur geleden
wees ik Edwin
het groenverlichte cijfer
klokje van de magnetron


ongelukkige ouders

12 Okt 2003 04:57:
het zou jouw eigen kind maar zijn
daar zo liggend
zo'n lot


Eddy

13 Okt 2003 00:04:
Eddy heeft alle steun en begrip nodig. Eddy heeft verdriet in viervoud en taken in vijfvoud - voorzover verdriet al kwantificeerbaar zou zijn. Als ik aan mijn arm getrokken wordt door één kindje met een voorleesboek, trekken er drie jonge kinderen aan Eddy's armen. Als ik niets anders kan doen, omdat één kindje met gekke-bekke-springen duidelijk maakt dat "tippe type" maar eens afgelopen moet zijn, kan Edwin nog goed gekke-bekken-trekken. Mijn partner kan ondanks strakke deadlines vrijkrijgen van zijn opdrachtgever, om taken te helpen dragen. Eddy draagt zijn partner ten grave.


Foto Petra


Niet dat ik ieder-die-geen-Eddy-heet's verdriet om jou zou willen bagatelliseren, integendeel .. Eddy's verdriet is zo nog meer voorstelbaar ..


woordsprong

13 Okt 2003 01:56:
"Peetwa" wees Leora vanochtend naar je foto. Wanneer we langs de lijstjes in de gang komen, oefenen we altijd namen. Niet van alle 39 foto's, maar van Taa, Tah, Da, Buh, Ta Ma, Taa, Ma en Pa.

"Peetwa," dat is een woordsprong vergeleken bij "Taa, Tah" (Petra, Jonathan) "Da" (David) en "Buh" (Esther) van de laatste maanden. Zoals Leora vrijdag ineens "luiwe" tegen haar Oma zei bij de schone luier, was dit weer een woordsprong. Zoals Beertje Pietje ineens Bitta Pitta heet, pop Brigitje nu Bizzzta en vanavond de computer Pumpjoetah.

Tot nu toe heb je elke woordsprong gevolgd. In brieven en kaarten met plakplaatjes, barbies en beertjes, ontvouwden zich Leora's belevenissen. Van de Poewah, de Happa (eten, mamma) tot de Pappa, de Mampapa en pas na de Tippeslif: het Mamma-woordje. En natuurlijk in elke brief de "Buh" (foto's van Esther die je stuurde, met kaarten met plakplaatjes, barbies en beertjes) en de Bill'h-buh (luierloze baby op buur-balkon.)

Kladversies van elke brief, in een halfleeg schrijfblok, hebben ineens een andere betekenis gekregen. Vellen bedoeld aan vervanging toe te raken, blijven nu leeg. Een kaart half af. Een doosje met uitgeknipte knuffels en poppetjes.




hypofyse-ziekte

Nabestaanden willen een aanwijsbare schuldige. De medische stand bijvoorbeeld. Jij had een hypofyse-ziekte.

Bij tijden was je ene pupil star, was je gedeeltelijk blind, raakte je sterk opgezwollen door vochtvasthouden of de prednison. Had je pijn in je botten en zag je het hele leven niet meer zitten van vermoeidheid. Droeg je de hele dag de suèden jas - waarin je ook gevonden werd - omdat je het zo koud had. Kreeg je epileptische aanvallen.

Toch schoot het niet op met de behandeling. Uit testen en aarzelen leek die voornamelijk te bestaan. Eenmaal in de drie maanden al je medicijnen staken en kijken of je hypofyse weer op gang gekomen was. Zo'n testperiode, zonder medicijnen, betekende een onvermijdelijke crisis.

Je testperiode was afgelopen weken weer ingegaan.

Twee maanden geleden vertelde je me [..]

Je zaak voorbrengen is zinloos. Er was toch een behandeling? Dat die niet werkte kon natuurlijk niemand weten. Hypofyseziekten zijn zeldzaam. Blah blah blah.

Van een impotent orgaan als het Tuchtcollege valt niets te verwachten.

Hypofyse-ziekte

rouwkaart

13 Okt 2003 14:14:
Sinds vanochtend staat er naast jouw kaarten en de foto's van Esther die je stuurde, een rouwkaart, van Etzel en Caroline. Met wie we als kind hutten bouwden, in de tuin in een tentje sliepen. Detectiveje speelden in het bos. Wij twaalfjarigen waren 'de dief' die de briefjes verstopte, dat hebben jullie tienjarigen die 'bandensporen analyseerden' later vast begrepen.

Jij was hier niet voor voorbestemd.




Gebedje Petra

Het gebedje dat Petra Papa stuurde, enige tijd geleden

advertentie

14 Okt 2003 00:02:
Kwaad ben ik niet snel op personen. Kwaadheid richt ik als het even kan graag alleen op andere objecten. Het Object Van Vandaag is de lokale krant van Amsterdam, Het Parool. Net heb ik 11 Parool-webpagina's van onder tot boven gelezen. Als straks de uitvaart-datum bekend is, dan wil ik probleemloos een advertentie kunnen plaatsen. Het Parool heeft el-len-lange pagina's met informatie. Alles over aantrekkelijk adverteren, personeelsadvertenties, contactadvertenties, huizen, aanlever-formaten, prijzen. Niets over het plaatsen van een rouwadvertentie.

Gebruik ik de interne zoekmachine van de Paroolsite, dan krijg ik maar liefst twee hits : dat het kabinet Prins Claus herdenkt en dat West-Jeruzalem wil dat De Messias komt, En Wel Nu. Ja,dàt willen we allemaal wel. En Hoe Plaats ik Nu Een Advertentie?

Na nòg langer zoeken, scrollen en lezen vindt Edwin ergens een kolommetje "Familieberichten." Mja, zo'n gekke naam voor 'rouwadvertentie' vindt een interne zoekmachine natuurlijk niet. En rouwadvertenties verschijnen ook zelden, zeer zelden, dus, nooit zoekt iemand zich een breuk op die site.

Tenslotte ontdekken we dat dat kolommetje niets anders meldt dan de prijs. Ja, dààr was ik naar op zoek zeg! Ik wil weten hoe ik een rouwadvertentie aanlever. Doorbellen? Faxen? Zo ja, nee, hoe voorkomen we spelfouten? Wie maakt het op, en hoe? Zijn daar keuzes in? Kortom: ik weet nog steeds niets.

Ik ben Het Parool ..eh.. dankbaar dat ik even lekker ergens tegen mocht schoppen ;-) Dat lucht op. Even.
Schoolvoorbeeld van disfunctionaliteit en gebrekkige zoek-trefwoorden

kelder

15 Okt 2003 01:31:
Knorr sauzen voor vlees en vis.
15 december" [..]" 7 januari " [..]"
Salmaso. Manwood. Bruin. 3/4 laarsje. Mt 36.
23 februari. " [..]" 14 mei " [..]" Enzovoort.


zwijgen

15 Okt 2003 16:58:
[datum bekend]

Jarenlang heeft zij gewacht
haar gang vertraagd
geen recht kunnen bekennen
nu zij gehuld in zilverdraad
en tandeloos
geen teken van een
toekomst ziet
zwijg jij haar weg
jij
verdraagt
enkel uitersten

....

....


in memoriam

09 Oct 2004 18:29: Petra Dijkman - van der Klis
Hoewel de eigenlijke datum waarop Petra is gestorven de elfde is, was voor mijn gevoel de rouwadvertentie vandaag plaatsen passender. Na het schrikkeljaar valt het moment ineens in de nacht van zondag op maandag. Terwijl het gesprek met 'het ziekenhuis,' die vreselijke vrijdagavond, de doorwaakte nacht, het onbevattelijke aanblik, het wachten op allerlei instanties, de zonnige zaterdagmarkt waar we bloemen kochten, zo in ons geheugen geëtst is als aan het begin van het weekend..
P.s.: gedichtje uit een boekje van onze Oma Lize van der Klis
In memoriam advertentie Petra Dijkman - van der Klis

In memoriam advertentie Petra, Volkskrant, 9 oktober 2004

zwarte maandag

6 oktober 2008 23:57:



Zwarte maandag, zo noemt men vandaag in de kranten. Ik zou me bijna blij maken om zoveel sinistere humor: want vandaag precies vijf jaar geleden, ook op een maandag, maakte mijn zusje een einde aan haar leven.

Na die dag, ach, het is bekend, leefde ze nog vijf dagen, vreselijk beschadigd. Het was eigenlijk een wonder dat ze het aanvankelijk overleefd had: haar daad was van het soort dat men normaal niet overleeft.

Het is dat de enige alcohol in huis een homeopathisch middeltje is, anders zou ik er zoveel van innemen dat ik Prince kon citeren (eh, mag dat Arnoud? ;-))

Every Christmas night for seven years now,
I drink banana daiquiris till I'm blind
Darling, darling, you should've been there


Wat banana daiquiris zijn, ik heb geen idee — terwijl ik me als de dag van gister herinner hoe we die song met Prince meebrulden, en theatraal naar elkaar wezen bij dat zinnetje of all your father's children, baby, you are the finest of them all. Ik zou zo terug willen stappen in de tijd, naar dat moment — in mijn herinnering heeft ze een lange, vaalroze India-rok aan–
Onmogelijke heimwee. Mack schreef daar laatst over.

Dit jaar heb ik een hanger laten maken. Met de foto die ik van Petra maakte en die we in spiegelbeeld afdrukten. We hadden namelijk gehoord dat je je eigen foto's altijd gek vindt, omdat je jezelf alleen uit de spiegel kent. De hanger toont Petra zoals ze zichzelf in de spiegel zag. En als ik in de spiegel kijk, zie ik Petra in de hanger zoals ik haar zag.

Zwarte Maandag, ik hoor haar bijna lachen om zoveel sinistere ironie. Maar ik zie haar ook meteen krimpen onder het verdriet van mijn ouders en haar kinderen. Er is niets, geen afscheidsbrief, geen aankondiging, niemand van ons zal ooit weten wat haar op het allerlaatste moment heeft bewogen. Maar hoe vaak de vraag zich ook opdringt, misschien is het beter haar te herinneren als de stralende ster die ze was op andere momenten.

reactie ] [ e-mail ]

begraafplaats

30 Mei 2004 20:16:
29nov03n
29 november 2003
29mei04oosterbegraafpl
29 mei 2004
29mei04beeld
beeld close-up
29nov03begraafpl
29 november 2003
29mei04grafmonu
zoveel zon
29mei04grafsteen
hartvormige steen
29mei04beeld
beeld vlak voor plaatsing
12sept04rodebloemen
12 september 2004
placing poem on the grave
Placing Jayson's poem
12sep04 poem zoomout
Poem on shell, top-view
12 september 2004
12 september 2004
poemonshell
Poem on shell, close-up
12sep04bewolkt
Wouter van de praktijk bracht nieuwe bloemen, het valt meteen op dat de oude (even) weg zijn (net als de zon.)
10 april 2005
10 april 2005, kaarsjes in blauwe schaal, hyacinthen in roze pot van Fien
10 april 2005
stenen en koralen uit curaçao, bleken in de regen weer roze geworden; schelpen uit IJmuiden, bij vorige bezoeken meegebracht
10 april 2005
10 april 2005

terrastuin




zij schuilt daar
achter elke struik
wuiven kruinen haar gewicht
gras verbergt haar
halssnoer
uit duizend madelieven

daar kondigt geen
kindergil haar keer
verraadt stilte haar
sterven
haastige woonwijk
wortelt in haar as



Petra's cadeautjes
Nooit meer dezelfde wij
I.M. Petra, op mijn vaders site, met Petra's gebedje, tekening, glasinloodraam
In Memoriam Petra Dijkman - van der Klis
Deze pagina top
Boeken voor nabestaanden besproken
Home
rouwadvertentie
In Rouwkaart
© Jolie 2003