de christelijke coup

van oorsprong bloedgroepen
Mijn zusje mocht niet naar de kleuterschool. Onze groninger dorpskleuterschool had weliswaar plaats, maar.. mijn zusje was Christelijk Gereformeerd gedoopt. Zeg maar: RPF gedoopt, al kende onze zuil toen nog alleen de SGP.

Zulke kleuters, die niet 'van de ware kerk' waren, werden niet toegelaten. En de 'ware kerk,' u begrijpt het al, heette ook Gereformeerd, maar Gereformeerd Vrijgemaakt, oftewel de kerk van het GPV.

In mijn ogen was Christelijk Gereformeerd een stap strenger, voor ons geen zwembad op zondag of Stratemakeropzeeshow. Toch waren ze in de Kleuterschool van 'de ware kerk' kennelijk bang dat mijn zusje andere kleuters alles zou bijbrengen waartegen de ware kerk zich in 1944 zo zwaar had verzet.

Zo liep ik elke dag alleen naar de Geert Waldastraat om daar te leren rekenen, mijn zusje achterlatend met donkere blik. Duim in de mond. Ik zie haar nog staan.

Dit tafereel speelde zich nog geen 30 jaar geleden af, en toont hoe bijzonder het is dat RPF en GPV vandaag één politieke partij vormen: de ChristenUnie.

authenticiteit
De lijsttrekker van deze fusie-partij, Kars Veling, maakte aannemelijk boven het klein venijn van de afgelopen decennia te staan. De ChristenUnie viel zelfs op onder het electoraat van andere partijen, als enige partij die zich niet liet meesleuren in het populisme.

Mensen die genoeg hadden van de loze one-liners waarmee de overige partijen elkaar overschreeuwden om de aandacht van de Fortuynkiezer te trekken, konden stemmen op Kars Veling. Iedereen die kiest voor positief betrokken beleid zonder verantwoordelijkheid aan de burgers te ontnemen, kon stemmen op Kars Veling.

onvoorzien verlies
Ondanks de gunstige peilingen bleef men realistisch. Verstaanbaar gezegd: kerkelijken die zonder gewetensnood VVD willen stemmen, stemmen nu eenmaal CDA. Hardcore gereformeerd blijft SGP stemmen, of volgt nog altijd het stemadvies van mijn overgrootvader: stem niet. Kerkelijke geitenwol stemt Groenlinks. En een gereformeerde Balkenende zou de ChristenUnie ook stemmen kosten.

Maar wat niemand kon voorzien, deed de gepeilde verkiezingswinst de das om, de waan van de moord op Fortuyn.

lijsttrekker offeren
In eerste instantie leek de ChristenUnie de lijsttrekker niet te slachtofferen na het uitblijven van verkiezingswinst. Veling trad niet terug, en hield zich daarmee ver van het kiezersbedrog dat Dijkstal en Melkert feitelijk pleegden.

Tot het moment dat Balkenende nieuwe verkiezingen afkondigde.

Biddend voor Velings beterschap, stak het partijbestuur hem de dolk in de rug.

democratie 'een slecht systeem'
Kiesverenigingen kunnen nu iedereen verkiesbaar stellen als lijsttrekker, behalve ..Veling. Een ChristenUnie-aanhanger hierover op het ChristenUnie-forum: "Persoonlijk vind ik dat democratie ook een slecht systeem is." Het tekent.

protestpartij?
Uit die eigen kring kreeg Veling absurde verwijten. Het enige inhoudelijke verwijt luidde: Veling deed behoedzaam mee aan discussies over regeringsdeelname. Nee maar! Een po-li-ti-cus die zich uitspreekt over regeringsdeelname! Hoe kon ik het vergeten: de ChristenUnie hoort in de hoek van de tomatenkist.

Verder zou Veling niet flitsend genoeg zijn. Zodra de Bijbel Belt beweert dat je niet flitsend bent, moet je wel het Zwarte Gat van de Nederlandse Politiek uitstralen.
Gek dat ik voor mijn Amsterdamse TV-toestel nooit heb gedacht: Wat flitst die Groninger weinig. Integendeel: de man was de genuanceerde verademing tussen de chagrijnige pitbulls. Zo groeide het aantal ChristenUnie-stemmers in de Randstad. De Randstad, wat moet de ChristenUnie ermee. Weg met die stadjers die afkomen op authenticiteit in plaats van mediatraining!

bokshandschoenen
Het Wiel dat GroenLinks acht jaar geleden uitvond -flitsende house-parties en bokshandschoenen zijn de dood voor je natuurlijke achterban- zal de ChristenUnie de komende maanden opnieuw uitvinden.

het ijsje en de rustdag
Tenslotte was er nog Het IJsje Op Zondag. Veling zou ..niet hard genoeg oproepen tot het werpen van de eerste steen, zodra iemand een IJsje Op Zondag Koopt. Ja, u leest het goed. Waarschijnlijk begon de ChristenUnie deze discussie om alle nog niet weggerende onorthodixim te verjagen.

Want wat heb je aan electoraat dat ChristenUnie verkiest boven zoek-het-zelf-maar-uit-cultuur?

doelgroep verbreden
De komende maanden krijgen we dus het circus Knie, Elleboog, of: Rouvoet.
Compleet met houseparties en bokshandschoenen. Jan Mulder wordt gevloerd, Knevels vinger gebroken. IJskramen worden gestenigd. Herinvoering van de doodstraf wordt van stal gehaald, want je moet je doelgroep verbreden nietwaar. Misschien kan Volkert daar nog een leuke rol in spelen, dan kan de doelgroep nòg breder worden opgerekt. Uiteindelijk rent de ene helft van de trouwe ChristenUnie-achterban gillend naar het CDA en de andere helft naar de SGP.

En het nieuwe, na deze Christelijke Coup ex-electoraat uit de Randstad en van beneden de grote rivieren?
Ik droomde vannacht dat ik lid was van de ChristenUnie, en iedereen behalve Veling als lijsttrekker kon kiezen... mijn stem verscheen op het podium... spotlicht viel op haar rode haar.. Jeltje van Nieuwenhoven!

beschadigende ellebogen
Hoe het afloopt met mensen die het onderste uit de kan willen hebben, vertelt een boekje over een vis en een kabouter. In pre-Jip en Janneke taal. Maarja, als je uit bloedgroepnijd niet naar de kleuterschool geweest bent.

Je proeft in deze coup dan ook RPF-ellebogen die de laatste vooraanstaand GPV-er uit de bocht drukken. Blijven er nog GPV-ers in prominente posities over na deze coup? De ChristenUnie is een partij geworden waar macht en bloedgroepbelangen voor de boodschap gaan. Waar 'Durf te kiezen voor normen en waarden' betekent: iemand eerst unaniem herverkiezen en dan, biddend voor zijn beterschap, in de rug steken.

Dat is veel meer beschadigend dan een discussie over het flitsgehalte van de lijsttrekker.

22/28 oktober 2002

Naschrift:
Brengt het ND gekleurd nieuws in deze? Commentaar: Kritiek op partij komt beleidmakers en volksvertegenwoordiging juist ten goede

Update november 2002:
Mijn plan was nog een commentaar te schrijven, over het toebrengen van leed, en de noodzaak tot inlevingsvermogen om dit te voorkomen. Over de noodzaak tot een excuus aan Veling. Tot mijn verrassing tref ik deze themata in Pleidooi voor christelijk handelen - Open brief van leden van de ChristenUnie aan de besturen van de lokale ChristenUnie's en kiesverenigingen: Bij een christelijke partij horen ook christelijke omgangsnormen. Die normen zijn geschonden; zo mogen wij niet met elkaar omgaan!

2 november 2002

Update april 2003:
Inmiddels zijn we twee verkiezingen verder. De ChristenUnie zou gek zijn als ze niet heel tevreden is met Rouvoet. In de kamerdebatten als het Margarita-debat stelde hij heldere vragen, er verschenen leuke, scherpe citaten van hem, in het AD bijvoorbeeld: "Zoals het nu in de brief staat, is niemand verantwoordelijk voor het handelen van het Kabinet van de Koningin. Dat zou betekenen dat de directeur, Rhodius, meer mag dan de koningin zelf. Dat kan niet het geval zijn." Daarnaast is hij fotogeniek -in gereformeerde kring volstrekt onbelangrijk- en ook onze baby van toen acht maanden lachte [scroll down] naar zijn foto.

Het meest dissonante geluid bereikte ons via de EO, waar een jongeman met een rode Jamai-bril, moest afgeven op de campagne van de ChristenUnie. De EO toonde tijdens de kritische woorden keer op keer een bladerende Statenvertaling, wat iets lasterlijk potsierlijks kreeg. De nare Jamai-bril, zijn naam is me ontgaan, wilde ChristenUnie omvormen naar een soort jubelclub. Onder het mom van modernisering. Alsof gebrek aan moderniteit de ChristenUnie stemmen kost. Het gaat de ChristenUnie toch om de inhoud, niet om de waan van de dag. De ChristenUnie heeft een waardig programma en een prima tegenbegroting volgens het CPB. De RPFers en GPVers die bij de laatste verkiezingen op Balkenende hebben gestemd komen daar vanzelf weer op terug.

Het zal niet aan Rouvoet liggen als de kabinetsformatie met CDA, VVD en SGP op niets uitloopt. Al zal hij, net als Veling, van alle kanten kritiek krijgen ..wat ook de uitkomst van de gesprekken met de informateurs zal zijn. We wachten benieuwd af. Ondertussen vraag ik me nog regelmatig af hoe het is met Veling.

"Het lijsttrekkerschap is een ondankbare taak." aldus Remkes bij Barend & van Dorp op 22 april 2003.

25 april 2003