Psychoanalyse en religie van Erich Fromm
donderdag 30 oktober 2014 om 01:37
De prijs staat er nog met potlood in, 15 gulden investeerde ik 28 jaar geleden in dit tweedehands boek :-) Het blijft actueel, leest u even mee, Stalin als symbool voor elk willekeurige -isme:
"We praten met een Stalinist, een intelligent man, die er blijk van geeft het vermogen te bezitten om op vele gebieden voortreffelijk van zijn rede gebruik te maken. Wanneer we echter over het Stalinisme komen te spreken, worden we plotseling geconfronteerd met een gesloten systeem van denken, dat als enige functie heeft, te bewijzen dat zijn trouw in de lijn van en niet strijdig is met de rede."
en
"De mate waarin de mens zijn denken gebruikt om irrationele hartstochten te rationaliseren of de handelwijze van zijn groep te rechtvaardigen, bewijst hoe groot de afstand is die de mens nog moet afleggen om een homo sapiens te worden. Maar wij moeten niet bij deze constatering blijven staan. We moeten trachten de oorzaken van dit verschijnsel [...]"
Zo maakt Erich Fromm een onderscheid tussen autoritaire en humanistische religies. Religies die een gesloten systeem promoten waarbinnen de mens een afhankelijk wezen is, overgeleverd aan de genade van een almachtige. Een elitaire almachtige die in sommige gevallen gunstig gestemd kan raken, maar die evengoed al voor zijn geboorte kan hebben besloten dat hij geboren was als een minderwaardig en verdoemd mens.
De humanistische stromingen bieden het individu juist het tegenovergestelde: persoonlijke groei en bevestiging. Fromm: "... liefde voor anderen zowel als voor zichzelf tot ontwikkeling brengen en de solidariteit van alle levende wezens ervaren."
Staan de kanten bol van verslagen over mensen die elkaar met heilige boeken in de hand het graf in jagen, en wat doen we in Nederland? Het neofundamentalisme komt op in alle kleuren en smaken, en bij de Speakersacademie kun je mannen inhuren die in kerken schuilen met heilige boeken als deze:
"De verst gevorderden der mensheid ontvingen in het begin van de Arische periode de Hogere Inwijdingen. [...] Aan het einde van ons tegenwoordige tijdvak zal de hoogste Ingewijde in het openbaar verschijnen als een voldoende aantal mensen dit verlangt en zich vrijwillig aan de Leider onderwerpt. Zij zullen op die manier de kiem van het laatste ras vormen, dat aan het begin van het zesde tijdvak verschijnen zal. [..] De mensheid zal één geestelijke gemeenschap vormen, zoals vóór het einde van het Lemurische tijdvak." [Pagina 252.]
Fromm zei het al: we hebben nog een lange weg te gaan om homo sapiens te worden :-/
Het enige goede nieuws: Psychoanalyse en religie van Erich Fromm verschijnt in 2015 in herdruk.
©